Συναίνεση

Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που καθορίζουν τις σχέσεις μας με τους άλλους είναι η συναίνεση. Η ύπαρξη ή μη συναίνεσης είναι καθοριστική όχι μόνο για τις σεξουαλικές μας σχέσεις από την έναρξη της σεξουαλικής ζωής αλλά και για όλο το φάσμα των διαπροσωπικών μας σχέσεων ήδη από πολύ μικρή ηλικία. Δεδομένου αυτού είναι σημαντικό να γίνουν κατανοητές μια σειρά από έννοιες γύρω από τη συναίνεση καθώς η γνώση αποτελεί μια βάση για ενδυνάμωση και ανάπτυξη της αντίληψης προκειμένου να είμαστε ικανοί να αναγνωρίζουμε και να αποδεχόμαστε το τι επιθυμούμε και τι όχι καθώς και να έχουμε τη δυνατότητα να το επικοινωνούμε οριοθετώντας τον προσωπικό μας χώρο.

Ένα μεγάλο εύρος των διαπροσωπικών σχέσεων στην ενήλικη ζωή αποτελείται από τις σεξουαλικές σχέσεις. Η σεξουαλική συναίνεσηη οποία ορίζεται σε αδρές γραμμές ως η εθελούσια και συνειδητή συμμετοχή σε οποιαδήποτε σεξουαλική πράξη, αποτελεί ένα απαραίτητο στοιχείο που καθορίζει την υγιή σεξουαλική ζωή. Ειδικότερα, σύμφωνα με τον ορισμό που δίνεται από το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας, η συναίνεση είναι:

• Ελεύθερα Παρεχόμενη Πρέπει πάντα να είναι εθελούσια και ελεύθερη επιλογή όλων των ατόμων που συμμετέχουν στην πράξη. Σε περιπτώσεις είτε αδυναμίας συναίνεσης εξαιτίας επήρειας αλκοόλ ή ουσιών ή απώλειας συνείδησης είτε υπό οποιαδήποτε μορφή εξαναγκασμού ή εκφοβισμού, η σεξουαλική πράξη δεν είναι συναινετική.  
• Ενημερωμένη Όλα τα συμμετέχοντα άτομα πρέπει να είναι ενήμερα για τις πρακτικές που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης. Σεξουαλικές συμπεριφορές που περιλαμβάνουν ψέμα ή εξαπάτηση ή παραπλάνηση δεν γίνονται συναινετικά.
• Συγκεκριμένη : Η συναίνεση για κάτι που συμβαίνει πριν ή κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης δεν αποτελεί συναίνεση και για όλα τα υπόλοιπα.
• Αναστρέψιμη : Η συναίνεση μπορεί να αποσυρθεί οποιαδήποτε στιγμή. 
• Ενθουσιώδης: Η συναίνεση δίδεται είτε άμεσα και λεκτικά μέσω του «ναι» είτε εκφράζεται ενεργά μέσω άλλων λεκτικών και μη λεκτικών τρόπων. 

Η απουσία του «όχι» δε σημαίνει απαραίτητα συναίνεση. 

Παρόλο που ο ορισμός αυτός επικεντρώνεται κατά κύριο λόγο στη σεξουαλική συναίνεση στο πλαίσιο ερωτικών σχέσεων, πρέπει να τονιστεί ξανά ότι η συναίνεση αποτελεί απαραίτητο παράγοντα σε όλο το φάσμα των διαπροσωπικών συνδιαλλαγών και σχέσεων, είτε αυτές είναι φιλικές, είτε οικογενειακές, είτε επαγγελματικές ακόμα και στην πιο σύντομη συνδιαλλαγή στο δρόμο με έναν άγνωστο..

Όμως ποιο είναι το κλειδί για την αποτελεσματική έκφραση του “ναι” ή του όχι; Πολλοί από εμάς μπορεί να έχουμε βρεθεί ή θα βρεθούμε σε καταστάσεις στις οποίες ενώ δεν επιθυμούμε να βιώσουμε αυτό που συμβαίνει τη δεδομένη στιγμή, παρουσιάζουμε δυσκολία στο να εκφράσουμε τη δυσφορία μας και να πούμε «όχι» για διάφορους λόγους που μπορεί να συντρέχουν (πίεση, χειριστικές συμπεριφορές, άγχος, φόβος κλπ). Η ικανότητα αντίληψης των ορίων παίζει σημαντικό ρόλο στην ικανότητα έκφρασης του τι επιθυμούμε και τι όχι τη δεδομένη στιγμή έτσι ώστε να αποφεύγουμε βλαπτικές συμπεριφορές και καταστάσεις και να προστατεύουμε τον εαυτό μας. Άλλα σημαντικά εργαλεία είναι η ειλικρίνεια, οι δεξιότητες αποτελεσματικής επικοινωνίας και η εμπάθεια.

Τα στοιχεία αυτά είναι απαραίτητο να καλλιεργούνται ήδη από μικρή ηλικία ως μέρος της κατάλληλης για το εκάστοτε ηλικιακό στάδιο σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης καθώς και μέσω παρεμβάσεων προαγωγής της ψυχικής υγείας. Βασικός στόχος είναι τα παιδιά και οι έφηβοι να μάθουν σταδιακά την έννοια του προσωπικού ορίου, να καλλιεργήσουν δεξιότητες αντίληψης και οριοθέτησης τους προσωπικού τους χώρου καθώς και να αποκτήσουν την ικανότητα να αντιλαμβάνονται και να σέβονται τα όρια των άλλων. Ένας επιπλέον στόχος που σχετίζεται με τους παραπάνω είναι η ανάπτυξη δεξιοτήτων αποτελεσματικής επικοινωνίας.  

Τέλος, δεν έχει σημασία αν πληγώνετε τα συναισθήματα κάποιου λέγοντας όχι ή αν εσείς πληγωθείτε από κάποιον άλλο που σας λέει όχι. Η σωματική σας αυτονομία έχει σημασία, όπως και όλων των άλλων. Δεν χρωστάτε τίποτα σε κανέναν όταν πρόκειται για το τι κάνετε με το σώμα σας.

Επικοινωνήστε μαζί μας στην Hera Family Care εάν είστε έφηβοι και θέλετε παραπάνω πληροφορίες σχετικά με τη συναίνεση ή ακόμη και εάν είστε γονέας και θέλετε κάποια βοήθεια για το πως να διαχειριστείτε σωστά αυτές τις συζητήσεις σχετικά με τη συναίνεση.