Καισαρική τομή ή ΚΤ

Συνεργασία Με την Μαία, MSc Cand. Μαρία Παυλή

Η καισαρική τομή είναι χειρουργική επέμβαση κατά την οποία γίνεται τομή στο κοιλιακό και το τοίχωμα της μήτρας για την έξοδο του εμβρύου και του πλακούντα. Εφαρμόζεται στις περιπτώσεις εκείνες, όπου η διενέργεια κολπικού τοκετού δεν είναι εφικτή ή εγκυμονεί κινδύνους για την μητέρα ή το έμβρυο. Μολονότι η καισαρική τομή μπορεί να είναι προγραμματισμένη, σε πολλές περιπτώσεις η ανάγκη για τη διεξαγωγή της δεν είναι προφανής μέχρι την έναρξη του τοκετού.

Οι συχνότερες ενδείξεις της καισαρικής είναι οι εξής:

• Αναστολής εξέλιξης τοκετού. Όταν συνήθως για μηχανικούς λόγους σταματά η εξέλιξη του τοκετού και δεν μπορεί να ολοκληρωθεί κολπικά.
• Ανώμαλο σχήμα ή προβολή. Με αυτές τις έννοιες περιγράφεται η θέση του εμβρύου μέσα στη μήτρα. Αν το σχήμα είναι εγκάρσιο ή λοξό αντί κάθετο που είναι το φυσιολογικό, ο κολπικός τοκετός δεν είναι εφικτός και αποτελούν απόλυτη ένδειξη για ΚΤ. 
• Η ισχιακή προβολή αποτελεί σχετική ένδειξη γιατί ο κολπικός τοκετός έχει αυξημένη επικινδυνότητα και συνήθως – ειδικά σε πρωτότοκες – συστήνεται εξωτερικός μετασχηματισμός και σε αποτυχία ΚΤ. Η μόνη ασφαλής προβολή για κολπικό τοκετό είναι η κεφαλική. Σε βρεγματική ή προσωπική προβολή, που επιμένει συνήθως διενεργείται ΚΤ.
• Εμβρυϊκή δυσχέρεια στον τοκετό λόγω μειωμένης παροχής οξυγόνου στο έμβρυο. Αν δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί ο τοκετός γρήγορα ομε εργαλεία ανάλογα με το στάδιο του τοκετού και τη σοβαρότητα του προβλήματος διενεργείται ΚΤ.
• Πολύδυμη κύηση. Αποτελεί σχετική ένδειξη, αφού σε δίδυμη κύηση με κεφαλική προβολή των εμβρύων ή του πρώτου εμβρύου προτείνεται συνήθως ο κολπικός τοκετός. Στις άλλες περιπτώσεις δίδυμων ή πολύδυμων κυήσεων ο κολπικός τοκετός μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές κυρίως για το δεύτερο ή κάποιο από τα επόμενα έμβρυα τα οποία συνήθως έχουν ανώμαλη θέση.
• Επιπωματικός ή προδρομικός πλακούντας. Αποτελεί απόλυτη ένδειξη, καθώς φράζει την οδό εξόδου του εμβρύου.
• Ανωμαλίες του ομφαλίου λώρου. Η πρόπτωση του ομφάλιου λώρου, όπως και η υμενώδης έκφυση αποτελούν απόλυτη ένδειξη για ΚΤ.
• Ρήξη της μήτρας. Σπάνια επιπλοκή που μπορεί να συμβεί ύστερα από προηγούμενο χειρουργείο στη μήτρα, αλλά όχι απαραίτητα και είναι απόλυτη ένδειξη για ΚΤ. Η επιλογή κολπικού τοκετού μετά από καισαρική τομή (VBAC) καλό είναι να συζητηθεί με τον/την μαιευτήρα σου.
• Βαριές αιμορραγίες πριν ή κατά τον τοκετό, όπως σε κεντρική αποκόλληση πλακούντα ή μετατραυματικής αιτιολογίας, σχεδόν πάντα αντιμετωπίζονται με ΚΤ.
• Παθολογία από την πλευρά της επιτόκου, όπως σοβαρά καρδιολογικά νοσήματα, προεκλαμψία, νευρολογικά νοσήματα , σοβαρές οφθαλμολογικές παθήσεις μπορούν υπό προϋποθέσεις να οδηγήσουν σε επιλογή προγραμματισμένης ΚΤ. 
• Επίσης κάποιες λοιμώξεις της γυναίκας όπως ο ενεργός γεννητικός έρπης, η εκτεταμένη κονδυλωματωση του αιδοίου και το AIDS αποτελούν ενδείξεις ΚΤ.
• Μηχανικοί λόγοι όπως ινομυώματα της μήτρας μπορεί να εμποδίζουν την έξοδο του εμβρύου.
• Προηγούμενη καισαρική τομή κυρίως σε περισσότερες από δύο ΚΤ στο ιστορικό. Αν και είναι δυνατό να επιτευχθεί ο κολπικός τοκετός έπειτα από καισαρική τομή (VBAC), ο γιατρός μπορεί να συστήσει υπό προϋποθέσεις να γίνει πάλι καισαρική τομή ή μπορεί να το επιλέξει η ίδια η γυναίκα.
• Ορισμένες συγγενείς ανωμαλίες του εμβρύου (πχ ορισμένες συγγενείς καρδιοπάθειες).
• Απαίτηση της ίδιας της επιτόκου. Πολλές γυναίκες επιθυμούν να γεννήσουν με καισαρική τομή έχοντας την πεποίθηση ή ενημέρωση ότι θα αποφύγουν την ταλαιπωρία ή τις τυχόν επιπλοκές, που συνδέονται με το φυσιολογικό τοκετό. Αν και πρέπει αρχικά και με επιχειρήματα να αποθαρρύνεται, η επιθυμία της μέλλουσας μητέρας αν έχει προέλθει μετά ορθή, επαναλαμβανόμενη και λεπτομερή ενημέρωση για τους κινδύνους της ΚΤ και τα οφέλη του κολπικού τοκετού, πρέπει να γίνεται δεκτή ακόμα και εάν δεν υπάρχει άλλη ένδειξη για καισαρική τομή.

Ποιο είδος αναισθησίας χρησιμοποιείται στην καισαρική τομή;

Η συνηθισμένη επιλογή είναι η περιοχική αναισθησία, είτε αυτή είναι επισκληρίδιος είτε ραχιαία. Σε επείγουσες καταστάσεις, όταν δεν υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος εφαρμογής της περιοχικής αναισθησίας, εφαρμόζεται γενική αναισθησία.

Πως γίνεται η καισαρική τομή;

Αρχικά γίνεται η αναισθησία, κατά προτίμηση περιοχική όπως προαναφέρθηκε. Ένα παραβάν ή μια κουρτίνα τοποθετείται για να μην μπορεί η ασθενής να παρακολουθεί την επέμβαση. Τοποθετείται καθετήρας στην ουροδόχο κύστη ύστερα πό την αναισθησία για να μην το νιώσει η γυναίκα.

Τα τελευταία χρόνια η καισαρική τομή πραγματοποιείται με εγκάρσια τομή στο κάτω μέρος της κοιλιάς 8-10εκ. Η τομή αυτή προσφέρει καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα από τις κάθετες τομές, διότι συνήθως κρύβεται κάτω από το ύψος του bikini.

Έπειτα διανοίγονται τα στρώματα του κοιλιακού τοιχώματος προκειμένου να φτάσουμε στη μήτρα. Η διάνοιξη της μήτρας επίσης γίνεται με χαμηλή εγκάρσια μητροτομή. Παρόλο που είναι τεχνικά δυσκολότερη, η μέθοδος αυτή είναι ασφαλέστερη για τις επόμενες κυήσεις, δεδομένου ότι οι κάθετες τομές στη μήτρα έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ρήξης.

Ακολουθεί η έξοδος του εμβρύου, η απολίνωση και διατομή του ομφαλίου λώρου και η παραλαβή του νεογνού πλέον από τον παιδίατρο ή την μαία . Το νεογνό τοποθετείται σε ανοιχτή θερμοκοιτίδα η οποία βρίσκεται συνήθως κοντά στην μητέρα . Εκεί το μωρό το στεγνώνουν και αν είναι όλα καλά τοποθετείται πάνω στην μητέρα του. Αν προβλέπεται η λήψη βλαστικών κυττάρων, αυτή εκτελείται τώρα από τον ομφάλιο λώρο. Αν όχι, ο πλακούντας αφαιρείται ολόκληρος μαζί με τους υμένες του. 

Στη συνέχεια το τοίχωμα της μήτρας συρράπτεται με συνθετικό απορροφήσιμο ράμμα. Τα υπόλοιπα στρώματα κλείνονται διαδοχικά ώστε να αποκατασταθεί πλήρως η ανατομία της περιοχής. Το δέρμα συρράπτεται με ενδοδερμική πλαστική συρραφή, με απορροφήσιμο ράμμα. Έτσι επιτυγχάνεται άριστο αισθητικό αποτέλεσμα και δεν απαιτείται αφαίρεση ραμμάτων σε επόμενο χρόνο. 

Κατά την καισαρική, εκτός από τις περιπτώσεις που γίνονται με γενική αναισθησία, η γυναίκα μπορεί να νιώσει κάποια πίεση από τους χειρισμούς της ιατρικής ομάδας, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει ναυτία, ζαλάδα ή εμετός.

Η όλη διαδικασία συνήθως διαρκεί περίπου μια ώρα.

Θηλασμός και καισαρική τομή

Κανένα από τα είδη νάρκωσης που χρησιμοποιείται για τη καισαρική τομή δεν επηρεάζει ούτε αποτελεί αντένδειξη για το θηλασμό.

Η μετεγχειρητική πορεία μετά από καισαρική τομή

Μετά από μια καισαρική, η παραμονή στο νοσοκομείο διαρκεί περίπου τρεις ημέρες, όπως και στην περίπτωση των άλλων χειρουργικών επεμβάσεων. Ωστόσο, δεν πρέπει να υποτιμούμε τις συνέπειες της καισαρικής και την τήρηση της επαρκούς ανάπαυσης. Λάβετε υπόψη ότι : Αναφορικά, μεταξύ των ενοχλήσεων μετά το χειρουργείο είναι η απώλεια αίματος και η επανατοποθέτηση της μήτρας. 

Ακόμα και μετά από μια καισαρική, μπορεί να χρειαστεί ένα πρόγραμμα αποκατάστασης του περινέου, όπως στην περίπτωση του φυσιολογικού τοκετού. Το πυελικό έδαφος, στην πραγματικότητα, μπορεί να ζοριστεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Συζητήστε με τον γιατρό σας ή τη μαία σας.

Μπορείτε να ξεκινήσετε μια ελαφριά αθλητική άσκηση, που δεν ταλαιπωρεί τους κοιλιακούς σας, αρκεί η αποκατάσταση της τομής να είναι σε ένα προχωρημένο στάδιο. Επίσης, σε αυτή την περίπτωση, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.

Ελάτε στα μαθήματα προγεννητικής προετοιμασίας και επιλέξτε την υπηρεσία φροντίδας λοχείας στο σπίτι, που παρέχεται από εξειδικευμένες μαίες από την Hera Family Care.